Efes Antik Kenti, tarihi M.Ö 7000 yılına dayanan tarihi dokusuyla hayranlık uyandıran harika bir antik kenttir. Eşsiz mimari eserlere ev sahipliği yapan ve binlerce yıldır ayakta kalmayı başarabilmiş bu antik kent son derece önemli bir mega kenttir. Helenistik, Roma, Bizans ve Osmanlı gibi pek çok uygarlık bu antik kent üzerine yerleşim kurmuş ve her bir uygarlıktan günümüze değerli ve önemli kalıntılar kalmış.

Efes Antik Kenti

125 yıl öncesinde başlayan kazılar antik kentte hala devam ediyor. Dünyanın 7 harikasından biri olan Artemis Tapınağının da içinde yer aldığı antik kent 2015 yılında Unesco tarafından Dünya Mirasları Listesine dahil edildi. Yılda yaklaşık 1.5 milyon kişinin ziyaret ettiği bu görkemli kenti gelin hep beraber gezelim.

Unesco Dünya Mirasları listesinde yer alan iki önemli bölge Hattuşa Antik Kenti ve dünyanın ilk tapınağı olan Göbeklitepe yazıma göz atmanızı tavsiye ederim.

Efes Antik Kenti Tarihi

İzmir’in Selçuk ilçesine kurulan Efes Antik Kenti, aslında ilk kurulduğu yıllarda basit bir yerleşimmiş. Fakat Asya ve Avrupa’yı birbirine bağlayan önemli bir limana sahip olması ve ticaret yollarının buradan geçmesi sayesinde zamanla büyüyerek önem kazanmış.

Kent en parlak dönemini Roma İmparatorluğunun hakimiyetine girdiği dönem yaşamış. Nüfusu 200.000 kişiyi aşarak dönemin en büyük şehri olmuş ve Asya Eyaletinin başkenti olarak kabul edilmiş.

Aziz John, ve Hz. Meryem‘in buralarda bulunmuş olmaları ve Aziz Paul’un 3 yıl boyunca burada vaaz vermiş olmasından dolayı antik kent Hristiyanlar için oldukça önemli bir dini merkez haline gelmiş. Hz. İsa’nın annesi Meryem Ana, Hz. İsa’nın çarmıha gerilmesinden sonra güvenliği için Efes’e getirilir. Hz. Meryem’in burada yaşadığı evi görmek isteyen binlerce insan ziyaret için antik kente akın etmeye başlar. Hatta bölge Hristiyanlar tarafından hac merkezi olarak görülüyor.

Aziz Paul sayesinde Hristiyanlık dini bölgede yaygınlaştı ve 313 yılında Roma İmparatorluğunun dini Hristiyanlık olarak kabul edildi. Daha sonraları ise imparator I. Theodosius döneminde halka Katolik inanç dayatılarak paganizm resmen yok sayılmış.

Efes Antik Kenti, tarihi pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmış olmasından dolayı farklı ırktaki insanların ve farklı dinlerin izlerini taşıyor. Kentin her bir bölümünde ihtişamlı ve bir o kadar gösterişli yapılarda farklı kültürlerin yansımalarını görmek mümkün.

Efes Antik Kenti Hakkında Bilgi

Efes, Selçuklu ilçesinin 3 km uzağında kurulan antik bir Yunan kentiydi. O dönemin İyonya ismi ile bilenen İzmir ve Ege sahil şeridi üzerinde bulunan 12 antik kentten biriydi. Neolitik dönem izlerini taşıyan kent, Cilalı taş döneminde kurulmuş. Bölgede yapılan araştırmalarda kalenin bulunduğu alan olan Ayasuluk Tepesinde, Hititlerin izlerini taşıyan yerleşimler ve Tunç Çağına ait kalıntılara rastlanmış. O dönemde ismi Apasas olarak adlandırılan kentte Yunanistan dan gelen göçmenler yaşamaya başlamışlar. Kenti, 560 yılında Dünyanın 7 harikasından biri sayılan Artemis Tapınağının bulunduğu alanın çevresine taşımışlar. Oldukça fazla el değiştiren Efes, Bizans döneminde Ayasuluk Tepesine tekrar getirilmiş.

Efes Antik Kenti, sonunda 1304 yılında Türk beyliklerinin eline geçer. Tam 98 yıl boyunca Türklerin himayesi altında kalır. Fakat 1402 yılında Moğollar bölgeyi istila ederler ve büyük hasarlara yol açarlar. Büyük yıkımın ve tahribatın ardından nihayet 1425 yılında kent Büyük Osmanlının eline geçer. Harap olmuş bir halde olan Efes, hızlı bir şekilde gerilemeye başlar. Cumhuriyetin kurulmasından sonra Ayasuluk Tepesinin ismi değiştirilerek Selçuk ismi verilir. Günümüzde 30.000 kişinin yaşadığı bir turistik yer olan antik kent şimdilerde ise dünyanın gözde antik kentleri arasında yer alıyor.

Efes, tarihi boyunca pek çok kez yer değiştirmiş olmasından dolayı içerisinde yaşamış olan uygarlıklara ait kalıntılar 8 km’lik geniş bir alan yayılmış. Kurulduğu dönemde bir sahil kenti olan Efes, Menderes nehrinin taşıdığı kumların ovayı genişletmesi yüzünden artık denize 5 km mesafede bulunuyor.

Büyük Tiyatro

Efes Antik Kentinin birbirinden güzel ve bir o kadar da önemli bölümleri var. Bunların en başında da hiç şüphesiz Efes Antik Tiyatrosu yani Büyük Tiyatro geliyor. Tiyatro günümüze kadar ayakta kalabilmiş eşsiz yapılardan. 3 katlı inşa edilmiş yapı 24 bin kişi kapasitesiyle dünyanın en büyük izleyici kapasitesine sahip tiyatrosu olma özelliğine sahip. Helenistik dönem yapılarından olan tiyatroda, zamanında toplantılar, tiyatro gösterileri ve gladyatör dövüşleri ne ev sahipliği yapmış.

Yapıldığı dönem düşünüldüğünde harika bir akustiğe sahip olması bir hayli şaşırtıcı. Bir dönem Efes Festivali burada yapılmış fakat yüksek desibelin çevredeki eserlere zarar verebileceği düşüncesi ile bir daha bu tür etkinliklere izin verilmemiş.

Celsus Kütüphanesi

Celsus Kütüphanesi için Efes’in en güzel yapısı diyebiliriz. Muazzam işlemeli sütunlarıyla insanı kendine hayran bırakan yapı, Roma dönemi eserlerinden. Kütüphaneye dışarıdan bakıldığında 2 katlı gibi görünse de içine girdiğinizde yüksek tavanlı ve tek katlı olduğunu görülüyor.

Celsus Kütüphanesinde kullanıldığı dönem 14 bin el yazması kitap bulunuyormuş. En üst katta rulolar halinde saklanan kitaplar Goth saldırıları sırasında kütüphanede çıkan yangın neticesinde tamamen kül olmuş. Ayrıca kütüphane dünyanın önemli bilim adamlarını ve düşünürlerini yetiştirmiş. Bilge Herakleitos, şair Calinos, hekim Soranos ve rüya tabircisi Artemidoros bunlardan bir kaçı.

Yamaç Evler

Yamaç Evler, Efes’in kalbur üstü denilen kısmının yani zenginlerinin yaşadıkları evler. Kentin merkezinde bulunan evler yamaca doğru sıralandıkları için büyük ihtimalle Yamaç Evler ismi bu yüzden verilmiş. Dönemine göre oldukça lüks sayılan evlerde yok yok. Her evin kendine ait avlusu, bazılarında ise sarnıç ve kuyu bulunuyor. En ilginci de evlerin yerden ısıtma sistemi ile ısınıyor olmaları. O dönemin şartları düşünüldüğünde üst düzey bir zeka kullanılmış desek hiç de yalan olmaz. Oldukça gösterişli olan evlerin duvarları renkli mermerlerle tabanları ise mozaiklerle döşenmiş. Evlerden çıkarılan değerli eşyalar Selçuk-Efes Müzesinde sergileniyor.

Liman Caddesi

Eskiden bir liman kenti olan Efes’in en önemli caddelerinden biri Liman Caddesi. Diğer bir adıyla Arcadiane, antik kenti limana bağlayan bölgenin en uzun caddesi. Zamanında krallar bu geçiş yolunda karşılanır, dini törenler bu cadde üzerinde düzenlenirmiş. Liman Caddesinin olduğu yolun her iki tarafında antik Yunan dönemine ait birbirinden görkemli sütunları görmek mümkün.

Hadrian Tapınağı

Roma imparatoru Hadrian’ı onurlandırmak amacıyla yapılan ve ismi verilen Hadrian Tapınağı, bölgenin en önemli tapınaklarından biri. Kapısını üst kısmında bulunan taç kısmı oldukça gösterişli ve ihtişamlı. İnce işçilikle işlenmiş işlemelerin yanı sıra şans tanrıçası Tike ve Medusa kabartmaları göz kamaştırıyor. Tapınağın önünde ise 4 tane boş kaide var. Tarihçilere göre kaidelerin üzerlerinde zamanın Roma imparatorları Galerius, Maksimianus, Diocletianus ve Constantinus’un heykelleri bulunuyormuş.

Domitian Tapınağı

Efeste Romalı bir İmparatora adanan ilk tapınaktır. M.S. 81-96 yılları arasında İmparator Domitianus adına inşa edilmiş. Domitianus ölümünün ardından zalimliği ve kötü yönetiminden dolayı lanetlenmiş. Bunun üzerine Roma senatosu imparatorun isminin yazıtlardan silinmesine karar vermiş. Bunu yapmak tapınağa büyük zarar verebileceğinden dolayı heykelinin başı koparılarak yerine babasının heykelinin başı konulmuş.  

Trajan Çeşmesi

Hadrian Tapınağının az ilerisinde yer alan Trajan Çeşmesi, Roma İmparatoru Traianus ile Efesli Artemis adına yapılmış. 2 katlı olarak inşa edilmiş yapının büyük bir havuzu bulunuyor. Aslında çeşmenin orjinalinde havuzun ön kısmında İmparator Trajan’ın büyük bir heykeli bulunuyormuş. Fakat şimdilerde ise bu heykel ve diğer önemli eserler Efes Müzesi’nin ”Çeşme Kalıntıları” bölümünde sergileniyor.

Belediye Binası (Prytaneion)

Prytaneion yani belediye binası, M.Ö. 3.yy’da inşa edilmiş olan yapıdır. Efes Antik Kenti yönetimi ile ilgili önemli konuların konuşulduğu ve diplomatik olayların görüşüldüğü bir devlet dairesidir. Artemis ve Ephesia heykelleri binaya ait oldukça gösterişli ve önemli eserlerdendir. Bu iki özel heykel şu anda Efes Müzesinde sergileniyor. Kentin idaresi ile sorumlu olan yöneticilerin makamları da Belediye Binasında bulunuyor.

Efes Antik Kenti Nerede?

Efes Antik Kenti Ziyaret Saatleri 2023

Efes Antik Kenti, haftanın her günü açık.

Efes Antik Kenti Giriş Ücreti 2023

Giriş Ücreti: 200 TL’dir. Antik kenti ziyaret sırasında Müzekart geçerli.

Efes Antik Kenti’ne Nasıl Gidilir?

Öncelikle Efes Antik Kentine gidebilmek için İzmir’e bağlı Selçuk ilçesine gitmek gerekiyor. Bunun içinde İzmir şehirlerarası otogarından Selçuk yönüne hareket eden dolmuşlara binmelisiniz. Diğer bir seçenek olarak da İzmir’den Tepeköy İZBAN istasyonuna giderek oradan Selçuk İlçesine ulaşabilirsiniz. Buradan da ilçe merkezinde bulunan Selçuk otogarından kalkan Efes dolmuşlarına binerek 15 dakikalık bir yolculuğun arından antik kente ulaşabilirsiniz. Ayrıca İzmir ile Selçuk arası 80 km mesafede bulunuyor ve yaklaşık 1 saat sürüyor.

Efes Antik Kenti İletişim & Adres

Adres: Efes Harabeleri, 35920 Selçuk/İzmir
E-mail:efesmuzesi@kultur.gov.tr
Tel 1: 02328926010
Tel 2: 02328926011