Bursa Ulu Cami, ülkemizin yeşil şehri Bursa’nın en önemli tarihi yapıları arasında yer alıyor. Bursa geziniz de bence listenizin ilk sıralarında yer alması gereken bu muhteşem cami hakkında Bursa Ulu Cami nerede, tarihi, yapım aşaması, kim tarafından yapıldı ve nasıl gidilir? gibi pek çok sorunun cevabına yazımın içeriğinde ulaşabilirsiniz. Günümüze ulaşana kadar pek çok badireler atlatan ve bulunduğu yerin bir ilahi işaretle bildirildiği eşsiz Osmanlı mimarisine sahip Bursa Ulu Cami ile ilgili detaylara gelin beraber göz atalım.
Bursa Ulu Cami Nerede?
Bursa Ulu Cami Hakkında Bilgi
Bursa Ulu Cami Tarihi
Evliya Çelebi’nin “Bursa’nın Ayasofya’sı” olarak tanımladığı Ulu Cami, 1396-1400 yılları arasında Osmanlı Sultanı Yıldırım Bayezıd tarafından yaptırılmış. Osmanlı camileri arasında çok kubbeli anıtsal yapıların ilki olma özelliği taşıyor. Mimarının Ali Neccar olduğu düşünülen cami mimarisi ve yapılış hikayesi ile de oldukça dikkat çekiyor.
Bursa Ulu Cami Hikayesi
Rivayete göre Sultan Yıldırım Bayezıd, Rabbinden Niğbolu Savaşından galip gelmeyi diler ve 20 cami yaptırmayı adar. Zaferle sonuçlanan savaşından ardından Bayezıd, damadı Emir Sultan’a bu konuyu aktarır. Oda 20 cami yerine 20 kubbeli tek bir cami yaptırmayı tavsiye eder. O günün gecesinde Emir Sultan’a caminin bulunduğu yer ilahi bir işaretle gösterilir. Sabah işaret edilen yerde otların bittiği görülür ve olaylar padişaha aktarılır. Padişahın izni ile caminin buraya yapılmasına karar verilir.
Ankara Savaşında yenilen Bayezıd esir düşer. Bunun üzerine Timur ve ordusu caminin kuzey kapısını yakarak tahrip eder. Karamanoğlu Mehmet Bey tarafından da caminin çevresine odun yığılarak yakılır. 1855 yılında meydana gelen büyük bir deprem sonucunda 2 kubbesi hariç caminin on sekiz kubbesi çöker. Peş peşe gelen felaketlerin ardından birde 1889 yılında çıkan bir yangında minarelerin ahşap olan külahları yanar. 1494 ve 1861 yılları arasında cami pek çok tadilat görmüş ve bu günkü haline kavuşmuş.
Caminin inşaatı bittikten sonra ilk namazı Somuncu Baba kıldırmıştır. Ulu Caminin ilk imamı ise Süleyman Çelebi’dir. Kimi din alimlerince Mescid-i Haram, Mescid-i Nebevi, Mescid-i Aksa, Emeviye Cami’nden sonra İslam’ın en yüksek mertebeli 5. camisi olarak kabul ediliyor.
Bursa Ulu Cami Özellikleri
Dikdörtgen planlı bir yapıya sahip olan Ulu Cami, 2215 metrekarelik bir alanı kaplıyor. Toplam iç alanı 3.165,5 m2 olmasıyla namaz kılma alanı bakımından Türk tarihinde yapılan en büyük camidir. Her biri dörder kubbeli 5 bölümden oluşuyor. On iki ayak üzerine yirmi kubbe ile üzeri örtülmüş olan caminin ortasındaki kubbenin üstü açık olarak inşa edilmiş. Şimdilerde ise üzeri cam tavanla kapatılmış durumda. Duvarları ise düzgün kesme taş ile örülmüş.
Ortadaki kubbenin altında havuzlu, 18 köşeli bir şadırvan bulunuyor. Bu şadırvanın yapılma sebebi bazı rivayetlerde şöyle anlatılıyor. Caminin yapımı için belirlenen arsanın sahibi yaşlı kadın arsasını vermek istemez. Zorla ikna edilerek başka bir yerde ev verilir. Gönül rızasız alınan yerde namaz kılınamayacağı düşünülerek üstü açık bir şekilde namaz kılınan alanların dışında bırakılmış. Arsa sahibi kadının vefatının ardından bu alan camiye dahil edilir ve üzerine şadırvan yapmaya karar verilir.
Caminin 2 minaresi bulunuyor. Batıdaki minare Yıldırım Bayezid, doğudaki minare ise Çelebi Sultan Mehmed zamanında yaptırılmış. Aynı zamanda 3 ana kapısı bulunan caminin duvarlarını süsleyen birbirinden önemli eserler yer alıyor. 13 ayrı yazı karakteri ile 41 ayrı hattat tarafından duvara yazılmış 87, levha halinde 105 olmak üzere toplamda 192 yazı bulunuyor. İçerisinde bulunan hat levhalarının çokluğundan dolayı dünyanın en büyük hat sanatları müzesi olarak kabul ediliyor.
Saatler, şamdanlar ve Kur’an-ı Kerimler bu muhteşem caminin ihtişamına ihtişam katan eserlerden.
Ulu Cami’deki Kabe Örtüsü
Hutbenin sağ tarafında asılı olan siyah örtü Kabe Kapısının örtüsüdür. Yavuz Sultan Selim, Mısır Seferi’nden döndükten sonra Mekke’de onarıma girişmiş. İstanbul’dan gönderilen yeni örtüyle Kabe’nin eski örtüsünü değiştirmiş ve örtüyü kendi elleri ile Bursa’daki Ulu camiye getirip asmış. Üzerinde ayetler yazılı olan saf altın iplikten işlenmiş örtü caminin hatalı restorasyon çalışmaları sonucunda rutubet almış ve bunun sonucunda üzerindeki işlemeler dökülmüş. Yalnız parlak ışık altında ayetler okunabiliyor.
Ulu Cami Duvarlarındaki Vav Harfi
Bazen insanın secdedeki haline bazen ise anne karnındaki bir cenine benzeyen vav harfi Allah’ın Vahid ismini simgeler. Ulu caminin duvarlarında sıklıkla yazılmış olan Vav harflerine rastlarsınız. Oldukça ilgi gören bu Vav harflerinin önünde namaz kılmak için gelen pek çok ziyaretçi bulunuyor. Bu harfin ve önünde namaz kılmanın önemi bazı rivayetlere göre şöyle anlatılıyor.
Somuncu Baba, Ulu cami inşaatı sırasında çalışan işçilere kendi yaptığı ekmekleri getirip hayrına dağıtırmış. Yine böyle bir gün Hızır Aleyhisselamı görür ve ”Seni tanıdım sen Hızır Aleyhisselamsın buradaki insanlara senin kim olduğunu söylerim yalnız 5 vakit namazlarından birinde camiye gelip kılarsan seni ifşa etmem ve serbest bırakırım” der. Bunun üzerine Hızır Aleyhisselam bu durumu kabul eder yalnız ”Hangi vakit geleceğim bana kalsın der”.
Rivayete göre Hızır Aleyhisselamın hangi vakit geldiği bilinmemekle beraber 5 vakitten birinde Ulu Camiye gelip namaz kıldığına inanılır.
Mevlid-i Şerif – Süleyman Çelebi
1409 yılı Ramazan ayında kürsüye çıkan vaiz efendi, konuşması sırasında “Rasuller arasında fark yoktur…” (Bakara 285) ayetinin tefsirini yaptığı esnada orada bulunan cemaatten biri bu duruma karşı çıkar ve “Risalet yönüyle aralarında fark olmasa bile benim peygamberim Hz. Muhammed (s.a.v.), fazilet açısından hepsinden üstündür.” der. Tartışmaya şahit olan Ulu caminin ilk imamı Süleyman Çelebi, Peygamber Efendimizin (s.a.v) faziletlerini anlatan Mevlid-i Şerif isimli kitabını yazmaya karar verir ve bu tartışma kitabın çıkmasına vesile olur. 1000 beyitten oluşan kitap Türkçe yazılmıştır.
Mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne aittir.
Bursa Ulu Cami’ye Nasıl Gidilir? Yol Tarifi
Kayak merkezleri ile de oldukça meşhur olan Bursa hakkında yazmış olduğum Uludağ Kayak Merkezleri yazımın dikkatinizi çekeceğini umuyorum.